plus ça change / en byzance

Την αρετή είδα χθες μέσα στην πόλη

μαυροντυμένη και κατήφεια όλη·

“τι έπαθες;” της λέω. Εκείνη· “Άκου·

τόλμη, φρόνηση, γνώση – στη γωνιά·

μέθη, δειλία, κι άγνοια κυβερνά”.

*

Βουτηγμένος με λαχτάρα κι απόλαυση πρωτοετούς στην πρωινή ανάγνωση της Ελληνικής Λογοτεχνίας του Στυλιανού Αλεξίου (στιγμή, 2010), έφτασα και στον Βυζαντινό ποιητή (π. 920-990) Ιωάννη Κυριώτη (από την Μονή Κύρου της Κωνσταντινούπολης, όπου ίσως μόνασε) ή Γεωμέτρη (λόγω των σχετικών σπουδών του – οι θετικές επιστήμες ωφελούν την ποίηση). Και πρωτοσπαθάριος, και ιερέας, και, κατά τον Αλεξίου, “ένας από τους σημαντικότερους Βυζαντινούς ποιητές”.

Κάποιοι στίχοι που μεταφράζει ο Αλ. με στέλνουν στον πολύτιμο Raffaele Cantarella (Poeti Bizantini, Rizzoli, 1992), ο οποίος υπερθεματίζει: “η τεράστια καλλιέργειά του, θρησκευτική και κοσμική, που τον καθιστά πρόδρομο του επόμενου αιώνα, δεν κάνει την έμπνευσή του ν' ασφυκτιά – έμπνευση ποικίλη, ειλικρινή, συχνά βαθιά, που την στηρίζει πάντα μια υψηλή μορφική μεγαλοπρέπεια. Και πάνω απ' όλα κυριαρχεί στην ποίησή του ένας τόνος προσωπικής ειλικρίνειας, μύχιας πνευματικής ζωής που την κινούν πάθη και πάλες []. Εξού και –πράγμα σπάνιο στην βυζαντινή λογοτεχνία– κάτω από τον ποιητή αισθανόμαστε, σχεδόν σαν ντροπαλή ανακάλυψη και μακρινή προσδοκία, τον άνθρωπο.”

Στην εξαιρετική αυτή δίτομη ανθολογία βρήκα και το ποίημα του Κυριώτη που προχείρως απέδωσα στην αρχή (για να φανεί –σε περίπτωση που κάτι τέτοιο χρειαζόταν...– ακόμη περισσότερο πόσο σημερινό είναι):

Την αρετήν χθες είδον εν μέση πόλει

μελαμφορούσαν και κατηφείας όλην·

“τι δ', ηρόμην, πέπονθας”; Η δε· “νυν έγνως·

τόλμα, φρόνησις, γνώσις, εν ταις γωνίαις·

άγνοια δ' άρχει, και μέθη και δειλία”.

winnicott _ domination // γουίνικοττ _ εξουσιασμός

"[] the result of such recognition [of the mother's immense contribution #] when it comes will not be gratitude or even praise. The result will be a lessening in ourselves of a fear. [] If there is no true recognition of the mother's part, then there must remain a vague fear of dependence. This fear will sometimes take the form of a fear of W O M A N, or fear of a woman, and at other times will take less easily recognized forms, always including the fear of domination.

Unfortunately the fear of domination does not lead groups of people to avoid being dominated; on the contrary, it draws them towards a specific or chosen form of domination."

- from Donald W. Winnicott's broadcast talk "The Mother's Contribution to Society", printed in the book The Child and the Family, 1957.

~

"[] το αποτέλεσμα μιας τέτοιας αναγνώρισης [της τεράστιας συμβολής της μητέρας #] όταν έλθει δεν θα είναι ευγνωμοσύνη ή ακόμη έπαινος. Το αποτέλεσμα θα είναι να λιγοστέψει μέσα μας ένας φόβος. [] Αν δεν υπάρχει αληθινή αναγνώριση του ρόλου της μητέρας, τότε αναγκαστικά θα παραμένει ένας αόριστος φόβος εξάρτησης. Ο φόβος αυτός κάποιες φορές θα παίρνει την μορφή του φόβου προς την Γ Υ Ν Α Ι Κ Α, ή φόβου προς κάποια γυναίκα, κι άλλες φορές θα παίρνει λιγότερο εύκολα αναγνωρίσιμες μορφές, που πάντα θα συμπεριλαμβάνουν τον φόβο του εξουσιασμού.

Δυστυχώς ο φόβος του εξουσιασμού δεν οδηγεί τις ανθρώπινες ομάδες στην αποφυγή τού εξουσιασμού - αντιθέτως, τις έλκει προς μια συγκεκριμένη ή επιλεγμένη μορφή εξουσιασμού."

- από την ραδιοφωνική εκπομπή του Ντ.Γ. Γουίννικοττ "Η Συμβολή της Μητέρας στην Κοινωνία", τυπωμένη στο βιβλίο Το Παιδί και η Οικογένεια, 1957. [μτφρ.: Π.Ι.]

# see / δες: here / εδώ

*

[στην εικόνα: (αρ.) ο παιδίατρος, παιδοψυχίατρος και ψυχαναλυτής Γουίννικοττ - (δ.) ο δικτάτωρ Γεώργιος Παπδόπουλος.]