Η
χθεσινή “Συνάντηση στην Πολωνία” (στο Βιβλιοπωλείο "Επί λέξει"),
εκτός από συνάντηση για το βιβλίο
“Πολωνία” (Καστανιώτης, 2016), εξελίχθηκε σε συνάντηση με
την ίδια την Πολωνία στην Αθήνα: χάρη
στην τιμητική και συγκινητική παρουσία
μαθητριών και μαθητών του Γυμνασίου
από το Σχολείο “Zygmunt Mineyko”,
της –περαστικής από την πόλη μας–
Καθηγήτριας Κλασσικής Φιλολογίας,
κυρίας Wanda Popiak, της Dorota Jędraś, και άλλων – μα,
βεβαίως, πρωτίστως της Beata Żółkiewicz, που
μίλησε για την πατρίδα της όπως την είδε
μες στο βιβλίο, και διάβασε, σε δική της
μετάφραση δύο ποιήματα απ' αυτό: το
“Łazienki” και
το “Βαρσοβία 1863 / 1944, Παρίσι 1883”. Η
συμβολή της καθώς και αυτές –λόγια και
απαγγελίες– της Μαρίας Τοπάλη, της
Αλεξάνδρας Πλαστήρα και της Τζούλιας
Τσιακίρη, έκαναν την χθεσινή βραδιά
αυτό που ήταν – μαζί με τους φίλους,
παλιούς και νέους: φίλους των προσώπων
μα και των λέξεων.
Η Μπεάτα Ζουλκιέβιτς
είπε, μεταξύ των άλλων:
“Γι' ακόμη μια φορά, έμαθα
–σιγουρεύτηκα– γι' αυτήν την απλή
αλήθεια: πως η ποίηση δεν έχει σύνορα,
πως είναι εξ ολοκλήρου μια μεταφορά. Κι
έτσι η “Πολωνία” μάς ταξιδεύει, εδώ,
παντού. Η προσωπική μου εμπειρία μού το
διαβεβαιώνει: αν γνωρίσεις καλά έναν
πολιτισμό και αν προσπαθήσεις πραγματικά
να τον καταλάβεις, ανοίγεις πιο ελεύθερα
πια τα μάτια σου, το μυαλό σου και την
καρδιά σου, πέρα από συγκεκριμένα σύνορα.
Και, όταν γίνεται αυτό, μετά, τα ονόματα
δεν έχουν πια τόση σημασία: η γνώση έχει
σημασία.”
Η
Tζούλια Tσιακίρη: “Θέλω
να εφαρμόσω πάνω σε τρία ποιήματα του
Π.Ι. τρεις 'υπερβάσεις' όπως τις διατύπωσε
ο Γιώργος Αράγης στο δοκίμιό του για
την λογοτεχνική θεωρία: τρεις υπερβάσεις
που πρέπει να περάσει ένας απλός άνθρωπος
για να γίνει ποιητής. Η πρώτη είναι η
διαφοροποίηση: να γίνει άλλος, να πάει
προς το άλλο (“4 Δεκεμβρίου”). Η δεύτερη
είναι η ένταση: ο Ρίλκε έλεγε ότι όλες
σχεδόν οι θλίψεις μας είναι στιγμές
ψυχικής έντασης (“Δεύτερη επίσκεψη του
φίλου”). Και η τρίτη είναι η εξαλλαγή
του χρόνου: το παιχνίδι με τον χρόνο –
που σημαίνει ότι η αίσθηση του
αντικειμενικού χρόνου, για έναν ποιητή,
δεν είναι η των χρονομέτρων, αλλά ότι
υπάρχει ένα βιολογικό χρονόμετρο που
καταγράφει τον αντικειμενικό χρόνο
σύμφωνα με την ψυχολογική κατάσταση
στην οποία βρισκόμαστε. Έτσι γίνεται
εξαλλαγή του πραγματικού χρόνου σε
χρόνο ποιητικό ή προσωπικό. Αυτό δεν
συμβαίνει μόνο στον ποιητή: μπορεί να
συμβεί και στον απλό αναγνώστη, στον
απλό άνθρωπο, όταν τον κυριέψει η
συγκίνηση (“Ιούνιος 1986”).”
Η Μαρία Τοπάλη: “Τίθεται το
ερώτημα τι είναι η 'Πολωνία' – στην οποία
συναντιόμαστε. Μπορώ να πω ότι, χάρη στο
βιβλίο, η 'Πολωνία' είναι μπόλικη
γεωγραφία, όχι αποκλειστικά πολωνική·
είναι μπόλικη ιστορία επίσης, όχι
αποκλειστικά πολωνική·
και είναι επίσης ένας τίτλος. Αυτή η
“Πολωνία” έχει πολλά δικά μου περιεχόμενα
και πολλά περιεχόμενα που βάζει ο
ποιητής, και είναι ένας φακός, ένα φίλτρο,
μέσα από το οποίο διαβάζουμε τα πράγματα.
Και για μένα, η 'Πολωνία' είναι τρία
πράγματα. Είναι πένθος·
είναι δύναμη – μια απίστευτη δύναμη:
πάντοτε είχα στο μυαλό μου την Πολωνία
ως κάτι το ασύλληπτα δυνατό, διότι δεν
μπορεί παρά να είναι πάρα πολύ δυνατό
κάτι το οποίο υπάρχει χωρίς να του
επιτρέψουν να υπάρχει·
και το τρίτο είναι: διαμελισμός”.
Και η Αλεξάνδρα Πλαστήρα:
“Αυτή η “Πολωνία” είναι, στο αίσθημά
μου, σαν γέφυρα. Και τι κάνει μία γέφυρα;
Τροποποιεί τον χωρισμό, την απόσταση.
Αντιλαμβάνεται, δηλαδή, αυτές τις
καταστάσεις –τον χωρισμό, την απόσταση,
τη διαφορά: του αέρα, της ύλης, όποια
είναι αυτή– σαν συνάντηση. Είναι μία
συνάντηση, η γέφυρα. Αυτό είναι κάτι που
θέλει διακαώς η ποίηση. Και πιστεύω ότι
αυτό που θέλει η ποίηση, μας συμφέρει
όλους.”
[φωτ.:Καλλιρρόη Παπαγεωργίου.]
