27.10.08

ξαφνικά



η φίλη τ. μου χάρισε το πανέμορφο ημερολόγιο των faber & faber γιά το 2009. ξεφυλλίζοντάς το, έπεσα πάνω στο 'sheep in fog' της sylvia plath - και τα collected της ξανακατέβηκαν απ' το ράφι

μερικές φορές νοιώθεις την σφοδρότητα της επιθυμίας να μεταφράσεις ένα ποίημα όπως νοιώθεις ανεξέλεγκτα την επιθυμία να καταπιείς ολόκληρο ένα ωραίο πρόσωπο



Πρόβατα σε ομίχλη

Οι λόφοι
μ' ένα βήμα χάνονται στο λευκό.
Άνθρωποι ή άστρα
Με κοιτούν θλιμμένα, τους απογοητεύω.

Το τραίνο αφήνει μιά γραμμή ανάσας.
Ω αργό
Άλογο στο χρώμα της σκουριάς,

Οπλές, γοερές καμπάνες -
Όλο το πρωί το
Πρωί
ολοένα μαύριζε,

Εγκαταλελειμμένο άνθος.
Τα οστά μου βαστούν μιά σιγαλιά, τα πέρα
Λειβάδια λυώνουν την καρδιά μου.

Απειλούν
Να με περάσουν σε παράδεισο
Άναστρο κι ορφανό από πατέρα, νερό μαύρο.

20.10.08

'το σωσίβιο'

μπλουμ! [στη θάλασσα των... βιβλιοπωλείων]



[το χαρακτικό της monika zawadzka που κοσμεί το εξώφυλλο]

18.10.08

φουσκώνοντας το σωσίβιο

το μελάνι του στέγνωσε. και την δευτέρα, 20 οκτωβρίου, θα ριχτεί στο νερό.

robert creeley: 14 ποιήματα



Νομίζω κάποια γνώμη του Thom Gunn –πολύ ενδιαφέροντος και γενναιόδωρου κριτικού, πέρα από ποιητή– πρέπει να μ' έστειλε στα ποιήματα του Robert Creeley: ένας κόσμος πολύ πιό ‘γυμνός’ απ’ ό,τι είχα συνηθίσει να μ’ αρέσει, που ωστόσο σύντομα ‘ξεκλείδωσε’ τη γοητεία του. Και η μετάφραση κάποιων ποιημάτων (δημοσιεύτηκαν στην ‘Ποίηση’, τ. 18, Φθινόπωρο-Χειμώνας 2001) –απ’ όπου και τα πιό κάτω– υπήρξε εξαιρετικά ενδιαφέρουσα –και χρήσιμη
άσκηση.


[από 'Το Γήτεμα':]


Για μιαν Επέτειο

Εκεί όπου ονειρεύεσαι νερό
Έχω κρατήσει χούφτα άμμου.

Οι τρόποι μου είναι απωθητικοί.
Στέκομαι εδώ αμήχανος, κι ώρα πολλή.

Είμαι κυρίως ηλίθιος.
Είσαι σχεδόν ωραία.

Θα είμαστε κι οι δύο δυστυχείς
μα δεν είναι κανείς καταραμένος



[από το 'Για την Αγάπη':]


Η Αποκριά

Ενώ αυτός που χτυπά
το γκονγκ το δια-
ψεύδει, σ' όλη του την
απλότητα -

Παρά ταύτα η απόπειρα
οδηγεί στον θρίαμβο, για
κάποιον άλλον.

Ομοίως στην αγάπη δεν
είμαι απερίσκεπτος ή αν-
ίκανος. Η μέθοδός μου δεν είναι

τρυφερότητα, αλλά ελπίδα
προσδιορισμένη.


Η Εγχείριση

Το Σάββατο πια είπα πως θά 'σουνα καλύτερα την Κυριακή.
Η επιμονή ήταν μέρος κάποιας συμφιλίωσης.

Τα εξογκωμένα μάτια σου, το γκρίζο
φως κρεμόταν πάνω σου, ήσουν απαίσια.

Συμπάσχω - απλώς παλιά
σχέση συνήθειας.

Σκληρό, σκληρό να περιγράφεις
ό,τι δεν υπάρχει λόγος να περιγραφεί.


Η Προειδοποίηση

Από αγάπη - θα
άνοιγα το κεφάλι σου στα δυό και θά 'βαζα
μέσα ένα κερί
πίσω απ' τα μάτια.

Πέθανε η αγάπη μέσα μας
αν λησμονήσουμε
τις αρετές του φυλαχτού
και της γρήγορης έκπληξης.


Μια Μορφή Προσαρμογής

Οι εχθροί μου ήρθαν να με πιάσουν,
ανάμεσά τους μια ωραία γυναίκα.

Και - θεέ μου, σκέφτηκα, αυτό θά 'ναι το τέλος μου,
γιατί δεν έχω αντιστάσεις.

Παίρνοντας τη δική τους θέση ενάντια στον εαυτό μου,
κολακευμένος που τους ανησυχούσα,

ξάπλωσα μπρος τους και καλόκαρδα κοίταξα προς τα πάνω,
σκεπτόμενος πως ίσως τούτο να βοηθούσε.

Κι εκείνη έσκυψε πάνω μου να με κοιτάξει τότε,
όντας γυναίκα.

Είναι σοφοί που στέλνουν πρώτα τον πιο δυνατό, σκέφτηκα.
Και τη φίλησα.

Και παρακολουθούσανε εκείνην, και τους δυο μας, προσεκτικά,
δεν επρόκειτο να ξεγελαστούν.

Αλλά πώς να λογαριάσεις την αγάπη, ακόμα κι όταν την αναζητάς;
Την εμπιστεύτηκα.


Όπως Λεν

Κάτω απ' το δέντρο σε
απαλό γρασίδι κάθησα,

κοίταζα δυό χαρούμενους
δρυοκολάπτες να εν-

οχλούνται από την παρουσία μου. Και
γιατί όχι, είπα

μέσα μου, γιατί
όχι.


Από Φόβο

Από φόβο θέλω
να ξαναβάλω τον εαυτό μου
κάτω από τον αντίχειρα
παλιάς αγάπης, παλιού καιρού

υποτέλειας
και πόνου, τσακισμένος
σαν καρφί που
δε βγαίνει.

Γιατί, αγάπη, να υπάρχει
τέτοια διαφορά
αντί ν' ακουγόμαστε
σε πείσμα του εαυτού μας

ή αυτού που ίσως νοιώθουμε,
ο ένας για τον άλλον,
σαν το σφυρί
να χώνουμε ξανά

στραβό καρφί
σε πόνο παλιό;



[από τα 'Λόγια':]


Τα Βράχια

Προσπαθώντας να σκεφτώ
κάποια διέξοδο, τα
βράχια της σκέψης

που εκτοπίζουν,
ριγμένα στο
νερό,
άλλα πολλά.
Ώστε η ζωή είναι
νερό, η αγάπη επίσης

έχει ουσία
όμοιου είδους.
Θέλοντας

νερό μια Κυριακή
πρωί που ο Θεός δεν
θα μεριμνήσει -

νά 'ναι η
γυναίκα μου, η ζεστασιά της
ξαπλωμένη

πλάι μου, νά 'ναι
αυτή η αίσθηση θερμής
υγρασίας οι συνθήκες

όπου τα πάντα αναπτύσσονται;
Ρίξε
το βράχο,

με καλοσύνη σκέψου, με καλοσύνη
σκέψου εμένα.


Για την Λέσλι

Για σένα θά 'πρεπε
να υπάρχουν λέξεις ώστε κάτι
τουλάχιστον να πει κανείς

γι' αυτό που δεν μπορούσε
τότε, όλο
το νόημα να πληθαίνει ασφυκτικά, σχεδόν

ένα αναπαυτικό μαρτύριο
τόσο πλήρες
το ένοιωθα.

Δυο χρόνια περνούν,
ο ίδιος πλατύς ουρανός
κάθεται πάνω μας.

Εκεί, ο τάφος είναι
όπου δεν μπορώ
ούτε καν να πάω

κάτω από κάτι δέντρα
στο χορτάρι
στο κοιμητήρι κάποιου.

Τι επιχείρημα μπορεί
να χρησιμεύσει τώρα, το φως τόσο
χτυπά,

τόσο ξανθή είσαι,
τόσο διαφορετική απ' το σκοτάδι μας,
τα μάτια σου ένα τέτοιο μπλε.


Κάτι

Πλησιάζω τόσο
προσεκτικά τρέμοντας, πάντα
νοιώθω την ανόητη εντέλει

ερώτηση του πώς,
λοιπόν, πρέπει να το αισθάνεται κανείς,
και ποιος. Θυμάμαι

κάποτε σ' ένα δωμάτιο νοικιασμένο στην
27η οδό, η γυναίκα που αγαπούσα
τότε, κυριολεκτικά, αφού

είχαμε κάνει έρωτα στο μεγάλο
κρεββάτι που βρισκόταν απέναντι από
έναν νιπτήρα με δυό βρύσες,

ήθελε να κατουρήσει αλλά ένοιωθε άβολα,
αμήχανη υποθέτω γιατί
θα την κοίταζα, αυτήν που μόλις

μια στιγμή πιο πριν ήταν τελείως
ανοιχτή σ' εμένα, γυμνή, στο
ίδιο κρεββάτι. Γονατίζοντας, με το

κεφάλι της ν' αντανακλάται στον καθρέφτη,
τα μαλλιά της σκούρα εκεί, το
πρόσωπό της ολόκληρο, τους ώμους,

κάθησε με τα πόδια ανοιχτά, άνοιξε
μία βρύση και ντροπαλά κατούρησε. Τι
θα μπορούσε να μάθει η αγάπη από ένα τέτοιο θέαμα.


Η Απάντηση

Άραγε θα μιλήσουμε ο ένας στον άλλον
κάνοντας το χορτάρι να λυγίσει σαν
νά 'ταν ένας άνεμος μπροστά μας, θά 'χει

ο τρόπος μας παρόμοια χάρη, τόση
ουσία όση η κίνηση
πράγματος που κινείται τόσο απαλά.

Σπάμε τα πράγματα κομμάτια σαν
τοίχους που τους σπάμε με το σώμα
τους ακούμε να πέφτουν μόνο και μόνο για να τους ακούμε.


Φαντάσου

Ξέρεις μήπως ποια
είναι η αλήθεια,
τι είναι ορθά
ή λάθος ειπωμένο,

τι είναι σοφία,
ή δίκιο, τι
άδικο, ή σωστά
αν είναι,

ή δεν είναι, καμωμένο.
Σκεφτόμουνα.
Σκεφτόμουν και
σκεφτόμουν και σκεφτόμουν.

Σ' ένα μέρος
καθόμουν,
και να
το, ένα μικρό

αμυδρό πράγμα
μετά βίας το ένοιωθες, ένα
είδος μικρού
τίποτα.


Λόγια

Είσαι πάντα
μαζί μου,
δεν υπάρχει ποτέ
ξέχωρο

μέρος. Αλλ' αν
στον στρεβλό
τόπο δεν
μπορώ να μιλήσω,

όχι ενδοτικότης
ή φόβος μόνο,
αλλά μιά γλώσσα
σαπισμένη απ' αυτό που

γεύεται - Είναι
μιά ανάμνηση
νερού,
τροφής, όταν πεινάς.

Κάποια μέρα
δεν θά 'ναι
ετούτη, τότε
να πούμε

λόγια όπως κυλά
καθαρή,
λεπτή στάχτη,
σαν σκόνη,

απ' το πουθενά.


Το Άγαλμα

Σου προτείνω
ένα σώμα ξασπρισμένο, σώμα
που θά 'τανε νεκρό
αν δεν ήταν ζωντανό.

Θα το στήσουμε όρθιο
στον κήπο, που
με τόσους κόπους
ποτίσαμε. Όλα τ' άνθη

θα φυτρώνουν στα πόδια του,
και τα βράδια θα
μαλακώνει εκεί καθώς το σκοτάδι
θα πέφτει από ένα τέτοιο διάστημα.

Ίσως ήχους μικρούς
να βγάλει, ίσως
μόνο αγέρα, μα το
στόμα του, αν θα μπορούσε να το δει κανείς,

θα τρεμοπαίζει. Θά 'ρθει
μια μέρα που θα περπατήσει μόλις πριν
πάμε για να το δούμε, αλλά μέχρι τότε
θά 'χει επιστρέψει στη θέση του.

thom gunn: 9 ποιήματα



Τα
Selected Poems του Thom Gunn ήταν πάνω στον πάγκο του βιβλιοπωλείου της Student Union όταν πρωτοέφτασα στο Πανεπιστήμιο, το 1985. Εντέλει τα αγόρασα: ξεφυλλίζοντας, με είχε ήδη γοητεύσει η ποικιλομορφία τους και το εύρος των θεμάτων τους: από περίτεχνες ‘ελισαβετιανές’ ‘κατασκευές’ μέχρι αιφνιδιαστικής αμεσότητας ποιήματα σε ελεύθερο στίχο. Στον στρατό, ήρθε η στιγμή να δοκιμάσω να μεταφράσω κάποια απ’ αυτά, γιά προσωπική μου απόλαυση και άσκηση. Ορισμένα δημοσιεύτηκαν αργότερα στην ‘Ποίηση’ (τ. 12, Φθινόπωρο-Χειμώνας 1998). Απ’ αυτά είναι και όσα παρατίθενται πιό κάτω (σε ενίοτε ελαφρότατα αναθεωρημένες εκδοχές). Ομολογώ ότι σήμερα προτιμώ τις ευφάνταστες ποιητικές ‘κατασκευές’ του από τα εγκεφαλικότερα ‘δοκιμιακά’ του ποιήματα. Αλλ’ ίσως κιόλας να φταίει η αδυναμία του μεταφραστή να μεταφέρει την ευφυία αλλά και την γλωσσική μαεστρία των πρωτοτύπων.


Εμπόλεμη Κατάσταση (1954):

ΕΠΙ ΓΕΝΕΘΛΙΟΥ


Έφτασα πλέον σε εποχή που οι λέξεις δεν βοηθούν:
Αντί, μεσ’ από τόπους χέρσους, σημάδια δυνατά,
Μες στην αβέβαιη ύπαιθρο να μας οδηγούν,
Ή μοναχοί αξιόπιστοι επάνω στα βουνά
Με φλασκιά κονιάκ και με σοφία να μας σώζουν,
Είναι τώρα χαλίκια, ή σκυλιά που σκούζουν
Στα πόδια μας μπερδεύονται, και στα μπατζάκια μας χυμούν.

Περιγραφή και ανάλυση υποβαθμίζουν και καθυστερούν
Χώματα από το παρελθόν που υποχωρούν.
Κι όταν βογκάμε Αγάπη Μου εννοούμε κάτι
Που από κοντά ιδωμένο σύντομα ξεγελά
Την διανοούμενη συνήθεια, το σοφό μας μάτι.
Κι έτσι είτε η εμπειρία θα ξεθωριάσει
Είτε θα βγουν οι προσεγγίσεις μας ψεύδη οικτρά.

Οι σκύλοι που γρυλλίζουν, τη βιάση μου βαραίνουν,
Με τόνους που αδειάζω ουγγιά με την ουγγιά.
Απ’ του αγνωστικιστή την ειρωνεία τώρα ξεμακραίνω
Ώστε να φτάσω και ν’ αναπαυθώ σε περιοχές ψηλά,
Σε πηγές λόγου, της αλήθειας πρότερον σκοτεινό:
Η γλώσσα σου για μένα, όστια υγρή, γλυκειά,
Και βρίσκω νοήματα σωστά σε στόμα σιωπηλό.


Η Αίσθηση της Κίνησης (1957):

Η ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΠΑΙΔΟΣ


Τα αίτια βρίσκονται στον Χρόνο. Μόνο καταλήγουν
Να σαρκωθούν σε σώμα, σε δύναμη ορισμένη.
Πώς να μαντέψει ότι τα νέα του μέλη κρύβουν
Σπέρμα διχασμού; Στο τσάι και στο τέννις,
Στην απαλή χλόη πάνω, μας διαφεύγει.
Με λυπηρή διπροσωπία, μαζί μας παίζει.

Απόψε το αγόρι, ξανθό κι άγουρο ακόμη,
Το σκάει από το σπίτι, τα ρούχα του στριμώχνει
Σε δυο υδρίες ανάμεσα, κι απ’ όσα εννοεί
Πάει πέρα, μεσ’ απ’ το σκοτάδι και τη σκόνη:
Χωράφια μ’ αιχμηρά σπαρτά, που άφησε η μηχανή
Στους πόθους των εντόμων, έχθρα βουερή.

Στης νύχτας την κουφόβραση, όχι ακόμα χρυσά,
Στα πέλματά του χώνονται τα στάχυα: αυτός ζητά
Την σελήνη, που το άγγιγμα του στείρου της φωτός
Επιθυμίες θα λύσει σωρευμένες –κι ας μην τό 'θελε αυτός–
Μες στην μακρυά παρότρυνση του απογεύματος.
Ο σκληρός δίσκος πάνω από τον λόφο μετακινείται αργά.

Λευκός μέσα στην δέσμη στέκει, με ψηλά και μέτωπο και ώμους.
Πηδώντας απ’ το χώμα, την ίδια αυτή στιγμή,
Γνώριμες νοιώθει, μαύρες τρίχες να φυτρώνουν.
Κι ύστερα αδέσμευτος στης φύσεως τους νόμους,
Δηλώνει στο ένστικτο και στην σελήνη υποταγή.
Πέφτει στα τέσσερα. Όμως τα πόδια του ματώνουν.


Μώλυ (1971):

ΤΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗΣ


Κάτι συμβαίνει. Μέσα στα μαλλιά μου
Φυτρώνουν κέρατα γυαλιστερά
Τα πόδια μου αλλάζουν σε οπλές σιγά σιγά.
Πατέρα, δες τα μάγουλά μου
- Δέρμα που ήταν ωραίο και νωπό
Τώρα σαν φλούδα δέντρου είναι άγριο.

Γκριζοτρίχη, δες με πώς λαμποκοπάω.
Λεύτερος χλιμιντρίζω, στα πισινά πατάω,
Φρουμάζω και συσπάται το κορμί μου
Προς μια ολοκλήρωση που θά ’ναι η δική μου.
Κι ύστερα δρόμο ανοίγω και περνάω,
Περιπέτειες μες στον κήπο σου ζητάω.

Τώρα παίζω πια στα σοβαρά.
Τριποδίζω δεξιά κι αριστερά.
Το αίμα μου είναι σαν το φως.
Πίσω από μιαν αμυγδαλιά κρυμμένος,
Στα κέρατα με χιόνι στολισμένος,
Περιμένω, καίγοντας, αόρατος.

Όλα προτού να γεννηθώ σχεδιασμένα
Για σένα, Γέρο, γι’ άλλονε κανένα.
Τρέμει ο κόρφος σου και σε ειδοποιεί.
Εγώ κλωτσώντας δυνατά τη γη
Μήνυμα για τη μάνα αποτυπώνω.
Και τα κέρατά μου χαμηλώνω.


Jack Straw's Castle (1976):

ΧΑΜΣΤΑΙΝΤ: ΟΙ ΑΓΡΙΟΚΑΣΤΑΝΙΕΣ


Στην κορυφή χαμηλού λόφου
δυό στέκουνε μαζί, πράσινα
λικνίσματα, εγγεγραμμένα
στον γενικό παλμό. Πρέπει
να έχουμε την ίδια ηλικία.
Ο αδερφός μου κι εγώ
ανάμεσά τους κάναμε ποδήλατο,
κατηφορίζαμε τον λόφο κι η ορμή
μάς έπαιρνε χωρίς πετάλι
ώσπου να μάς φρενάρει τελικά
ένα κομμάτι θλιμμένου βάλτου
(που δεν υπάρχει πια) όπου η λάσπη
χρωματιζόταν καφεκόκκινη
απ’ τη σκουριά που ανάβλυζε. Ήταν
φθινόπωρο
ή μήπως όχι;

Τίποτα που να συγκρατήσει την ανάμνηση. Η
μυρωδιά των φύλλων τον Μάιο
γλυκειά και δυνατή σαν οίστρος
με μπερδεύει τώρα, όλα
χάνονται, άρχισα
να το ξεχνάω ήδη ενώ έγραφα.

Οι μορφές παραμένουν, όχι η ζωή
της λεπτομέρειας ή της απόχρωσης
ύστερα οι μορφές χάνονται και
μόνο λιγοστές χρονολογίες σού απομένουν.

Αλλά τα δέντρα δεν έχουν αισθήματα
οι καρδιές τους είναι ξύλο
και τίποτα δεν συντηρούν
οι κορμοί τους θεριεύουν, τους
αγκαλιάζει ο άνεμος που
με βιάση αγκαλιάζουν,
απλώνονται προς τα έξω
και προς τα επάνω
χωρίς να μετανοιώνουν
σκληραίνουν το τρυφερό πράσινο
σε αναίσθητη ξυλεία.


Οι Δίοδοι της Χαράς (1982):

ΜΟΙΧΕΙΑ


Ζεστά όμορφα άτριχα ζωάκια
έπαιξαν σ’ ένα ξέφωτο που ξάνοιγε ο πόθος τους
παιχνίδι κορυφούμενο σε διάφανη μανία
που τους ανέβασε πιο πάνω κι απ’ τον πόθο ακόμα
– φευγαλέα ξέφωτα τό ’να πίσω απ’ τ’ άλλο.

Φεύγοντας, ανασύνταξε το πρόσωπό της
να φαίνεται σαν να ’χε μόλις επιστρέψει
από την νέα ταινία του Μπέργκμαν
(που είχε πράγματι δει προηγουμένως).
Μέχρι να φτάσει σπίτι τα ’χε καταφέρει
και το πρόσωπό της ήταν κατάσπαρτο από έκφραση.
Αφοσιωμένη στον σύζυγό της, δείχνοντας
πόσο ενδιαφέρουσα ήταν η ταινία, πόσο
ανανεωτική, πραγματική καινοτομία
(ξέρεις πόσο σ’ αγαπώ, γλυκέ μου;)
θά ’πρεπε να την δει κι εκείνος θα
του άλλαζε την όλη στάση του.

Έπαιξε το μικρό αυτό δράμα. Και
το μισοπίστευε καθώς το έπλαθε,
γιατί το είχε παίξει και παλιότερα προς χάριν
της διατηρήσεως του υπέροχου σπιτιού,
με τα δωμάτια ευάερα γεμάτα ελευθερίες,
των παιδιών που πάνε σε προοδευτικό σχολείο,
του χόρτου που καπνίζουμε όταν έχουμε καλεσμένους,
και των φιλόδενδρων που μεγαλώνουν μες σε εμπιστοσύνη αργή.

Ο άντρας της την κοίταξε σιωπηλά,
του φάνηκε, προς στιγμήν, ζήτημα αντικειμενικό,
και μες στις σκέψεις του ανακεφαλαίωσε το δράμα:
μία συστάδα από καλοσυνάτα εφευρήματα,
μη ενδιαφέροντα, μη
ανανεωτικά, πραγματική οπισθοδρόμηση
(ξέρεις πόσο βαριόμαστε, γλυκειά μου;)
θα ’πρεπε να το δει κι εκείνη θα
της άλλαζε την όλη στάση της.


ΓΛΥΚΕΙΕΣ ΛΙΧΟΥΔΙΕΣ


Γλύφει όσο παγωτό σοκολάτα απόμεινε
στις σκασμένες άκρες των χειλιών του.
Καθισμένος στον ήλιο σ’ ένα σκαλοπάτι
έξω απ’ τα πλυντήρια,
ο Ντον το μογγολάκι στρίβει το ξυρισμένο του κεφάλι
και το μάτι του πέφτει πάνω μου καθώς κατηφορίζω.
«Γειά!» Το λέει με τον επιτηδευμένο
ενθουσιασμό οργανωμένου μέλους νεολαίας.
«Θα με πας απέναντι;!» μισό
ερώτηση μισό προσταγή. Κρατάω
μες στα δικά μου τα δάχτυλά του που κολλάνε
και παραπατάμε απέναντι. Πουλάνε
αχλάδια και ροδάκινα εκεί πέρα,
τα ζουμιά θα τρέξουν πάνω στο πηγούνι σου.
Γυρνάει πριν τον αφήσω,
λέγοντας με το ίδιο
μίγμα διαταγής και παράκλησης
«Δώσ’ μου ένα εικοσάρικο;!» Δεν
του δίνω, δεν του ’δωσα ποτέ, σ’ αυτόν, όχι,
αναρωτιέμαι γιατί όχι, και καθώς
συνεχίζω το δρόμο μου μόνος συνειδητοποιώ
πως είναι επειδή το άγουρο μυαλό του
ποτέ δεν με αναγνωρίζει, εμένα
ως εμένα τον ίδιο, λέει μόνο γειά
γι’ αυτό που μπορεί να κερδίσει, εικοσάρικα για
ν’ αγοράσει γλυκειές λιχουδιές, τη μια μετά την άλλη,
πάει από μαγαζί σε μαγαζί, απ’ το
περίπτερο στο παγωτατζίδικο στον
φούρναρη στο μανάβη, ατελείωτη
αναζήτηση της ηδονής του ουρανίσκου. Ύστερα
στη γύρα για να ζητιανέψει πάλι,
κι άλλα εικοσάρικα, κι άλλες γλυκειές λιχουδιές.

Τα δικά μου ψώνια είναι οδοντόπαστα,
βιταμίνες και γραμματόσημα.
Κανένα παραχάιδεμα στην περίπτωσή μου.
Αλλά ποιος πλησιάζει; Είναι
ο Τζων, όχι, ο Τσακ, πώς
μπόρεσε να μου διαφύγει τ’ όνομά του.
Ο Τσακ χαμογελάει μονόπαντα, στέκει
σαν φρέσκος από τα πλυντήρια,
ένας καλογυαλισμένος καουμπόης, ο Τομ Σώγιερ
μεγάλος, αλλά στυλάτος, ίσως
κιόλας προσεκτικός, τα σκούρα του μαλλιά
κολλημένα προς τα πίσω κατά την τελευταία μόδα.
Όταν σφίγγει το χέρι μου νοιώθω
ένα στεγνό δάχτυλο παιχνιδιάρικα να λυγίζει προς τα μέσα
και ν’ αγγίζει την παλάμη μου κρυφά.
«Πάει πολύς καιρός
που δεν βρεθήκαμε», λέει ο Τζων.
Δηλαδή ο Τσακ. Το ζεστό πειραχτικό
γαργάλημα μες στη σπηλιά της χειραψίας μας
ξεκόλλησε το μυαλό μου από την οδοντόπαστα,
το άρπαξε, τελείως.
Πόσο ωραίος είναι μέσα
στον πόθο του και τη ζωντάνια, μες
στην λαμπρή του επίδειξη αυθορμητισμού.
Με θάρρος «Τι θά ‘λεγες για τώρα;» λέω
ξέροντας την απάντηση. Αγόρι μου
θα μπορούσα να σε φάω ολόκληρον. Στην μακριά παύση
τον χαζεύω από πάνω ώς κάτω και
από τα μπλε αθλητικά ώς το μονόπαντο χαμόγελο
που ξαναχαράζει. Ξέρουμε τη χάρη μας.
Ξέρουμε πως η καθυστέρηση κάνει την ευχαρίστηση μεγάλη.
Μέσα στα μάτια μας, πάνω στη γλώσσα μας,
γευόμαστε την επικείμενη απόλαυση
πραγμάτων που γνωρίζουμε μα είναι πάντα νέα.
Γλυκειές λιχουδιές. Γλυκειές λιχουδιές.


ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ


Δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από πάνω
απ’ τη γριά γυναίκα που έτρεχε εδώ κι εκεί,
βλαστημώντας στην τύχη,
ήταν δεμένη στον πάσσαλο της κρίσης
σαν μάγισσα παγιδευμένη από τον όχλο:

ναι, έτσι έμοιαζε,
σαν γριά μάγισσα του χωριού
εκτός τόπου οπουδήποτε, ακόμα και στη διασταύρωση
όπου η κοσμική Μάρκετ Στρητ
συναντά τη φτωχογειτονιά της Έκτης
– κεφάλι δεμένο με φακιόλι,
μάγουλα σαν μήλα, και μύτη μακριά
αστραφτερή και κοφτερή σαν της Οργής.

Ούρλιαζε βρισιές
σε δυο τροφαντούς νεαρούς αστυνόμους
που βάλαν μπρος γελώντας
μες στο αστυνομικό με την ωραία ταπετσαρία.
Παραληρώντας έψαχνε να βρει
αντικείμενα για τη μανία της.
Στη στάση ήρθε φάτσα
με ένα νέο πρόσωπο με γένια:
την κάρφωσε μ’ ένα μακρύ βλέμμα οίκτου,
που την έτρεφε, την έτρεφε.
Ανακάλυψε ένα άδειο μπουκάλι αναψυκτικού,
χόρεψε μπρος στην κυκλοφορία
πού ’χε σταματήσει με το κόκκινο, σείοντάς το,
και το συνέτριψε στην άσφαλτο.

Όλοι κοιτούσαν, είτε γελώντας
είτε με σιωπηρή απόγνωση καθώς εκτόξευε
το εβδομηντάχρονο κορμί της πέρα δώθε
με τη δύναμη βρέφους μόλις αποκομμένου.

Κάποια άλλη φορά, μες στο δωμάτιό του,
κάποιος άντρας μου είπε,
«Σε παρακαλώ, μην αναστατωθείς
μ’ αυτό που πάω να κάνω.
Δεν έχει σχέση μ’ εσένα.»
Κι εκεί που πλάγιαζε σκέπασε
μ’ ένα μαξιλάρι το κεφάλι του
και βρυχήθηκε μέσα του αρκετές φορές
–μακριά κουκουλωμένα ρεψίματα οργής–
σαν νά ’τανε το πρόβλημά του
ξαφνική κράμπα ή κρίση
δυσπεψίας που έπρεπε να την ξεφορτωθεί
με σύνεση, με σοφά μέτρα,

σαν να μπορούσε
να απορροφηθεί απ’ το ουδέτερο υλικό
ενός μαξιλαριού, ή από περαστικούς
που γυρνούν απ’ την άλλη, γελώντας,

σαν να μπορούσαν οι αιτίες
να πνιγούν μαζί με την κραυγή
αλλά οι αιτίες ξεχνιούνται
κι η κραυγή επιστρέφει,
εκτός ελέγχου,

μανιάζοντας σε μια διασταύρωση
όπου το κόκκινο έχει κολλήσει
και η κυκλοφορία σταματήσει,
κι οι οδηγοί κοιτάζουνε με δυσφορία
έναν θυμό
που δεν ξοδεύεται, που δεν μπορεί να ξοδευτεί.



Ο Άντρας που Ίδρωνε τις Νύχτες (1992):

ΤΟ ΑΓΚΑΛΙΑΣΜΑ


΄Ητανε τα γενέθλιά σου, είχαμε πιεί, δειπνήσει
Τη μισή νύχτα με τον παλιό μας φίλο
Τέλος σ’ ένα κρεββάτι μας οδήγησε
Που τό ’φτασα με μία μεθυσμένη δρασκελιά.
Μεμιάς πλάγιασα βολικά,
Και γλαρωμένος από το κρασί λαγοκοιμόμουν στο πλευρό.

Λαγοκοιμόμουνα, κοιμήθηκα. Ο ύπνος μου διακόπηκε μες σ’ ένα αγκάλιασμα,
Ξαφνικά, από πίσω,
Που εφάρμοζε τα σώματά μας τό ’να στ’ άλλο από πάνω ώς κάτω:
Το πέλμα σου στη φτέρνα μου,
Τις ωμοπλάτες μου πάνω στο στήθος σου.
Δεν ήταν έρωτας, αλλά ένοιωθα
Το σώμα σου μ’ όλη τη δύναμή του ζυγιασμένη,
Ή αντιμέτωπη με τη δική μου,
Μ’ εσένα να με θυληκώνει
Σαν νά ’μασταν ακόμη εικοσιδυό
Όταν το μέγα πάθος μας δεν είχε ακόμη
Γίνει οικείο.
Ο γρήγορός μου ύπνος είχε σβήσει κάθε ίχνος
Ενδιάμεσου χρόνου και τόπου.
Γνώριζα μόνο
Την εμμονή της ασφαλούς σφιχτής στεγνής σου αγκαλιάς.



ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΙ ΒΑΥΚΙΣ


αγάπη δίχως ίσκιους – W.C.W.


Δυό κορμοί σαν σώματα, σώματα σαν κορμοί πλεγμένοι
Στηριγμένοι στο ξύλινο αγκάλιασμα. Φύλλα γυαλίζουν
Από τρυφερή συνήθεια στα άκρα.
Αληθινά ο ένας για τον άλλον, τόσον καιρό αγκαλιασμένοι
Που οι φλούδες τους ενώθηκαν, έσμιξαν σε ροή μία
Που και τους δυό σκεπάζει. Φωτίζει ο χρόνος τον ωραίον όγκο.
Οι θεοί ευγνωμονούσαν, και για κάθε προστασίας προσφορά
Δώριζαν προστασία χιλιαπλάσια.
Κι έτσι το ζεύγος στάλαξε στο χώμα
Τις διαφορές που επέτεινε το όψιμό τους σφρίγος
Κάνοντας τις ανταλλαγές τους τραχειές κι αλμυρές,
Και βρήκε, με την αγάπη που ίσια στάθηκε στο ζύγι,
Πλέρια γαλήνη της ψυχής. Άφησαν την αμηχανία πίσω τους
Πάει πολύς καιρός, πάει πολύς καιρός που ξέχασαν
Πώς ο καθένας ξύπναγε χώρια μες στην χλωμή και γκρίζα νύχτα,
Πάει καιρός που ξέχασαν τις μέρες που ο καθένας
–Καβαλικεύοντας του άλλου το νευρικό υπερχείλισμα–
Γνώριζε ρίγος αργό μαθαίνοντας πώς ν’ αγαπά
Αυτό, που σαν σιγά σιγά αποκαλυφθεί, γίνεται ο εαυτός του,
Διαστέλλεται, ξεθηκαρώνεται, καθώς εξερευνούν οι δυνατές αχτίδες:
Ένα εφεύρημα μες στην διαρκή αποκάλυψη.

Έχουν κυλήσει σε αιώνιο ύπνο,
Στην γαλήνη των δέντρων που όλη νύχτα ψιθυρίζουν.

12.10.08

'darling i'm clearing up'



αγάπη τα μαζεύω
εδώ κάνει <πολύ> κρύο - εκεί;
μαζεύω τα μαλλιά μου μαζεύω τα
χέρια μου τις κορδέλλες χρυσόσκονη
μολύβια χαμόγελα - δες:
ο πόνος περνάει από μέσα
το σώμα τον κάλεσε
το σώμα περιμένει - θέλει/ήθελε ν' αλλάξει
αλλά μένει ακίνητο
[θα το αλλάξει ο πόνος]
μετά θα βγει έξω αλλιώς
καταλαβαίνεις; μεσ' από μιά χρωματιστή
σχισμή / ύστερα είναι μιά σκάλα
και μετά είναι όλα ροζ
[ΜΑΥΡΑ]
[λάθος παράθυρο]
πάμε πάλι -

αγάπη έφυγα




Γράφτηκε μιά κι έξω σ' ένα γλυκύτατο cafe στο Sodermalm της Στοκχόλμης, ένα πολύ κρύο πρωινό τέλη Οκτωβρίου του 2007. Η Ελένη Θεοφυλάκτου μου είχε προτείνει να γράψω ένα κείμενο γιά την επικείμενη έκθεσή της, "Darling, I'm clearing up" στην Γκαλλερί 'tint' της Θεσσαλονίκης (Νοέμβριος 2007 - Ιανουάριος 2008). Μου είχε στείλει φωτογραφίες από κάποια έργα που θα παρουσίαζε [π.χ. οι δυό φωτογραφίες πιό κάτω], είχαμε συζητήσει, κρατούσα σημειώσεις, γραπτές και νοερές. Της το έστειλα ως φωτογραφία του χειρογράφου [φωτογραφία πιό πάνω], μιάς και της είχε αρέσει το χειρόγραφο του ΛΛΗΛ/ΛΗΡ/ΛΥΡ. Αποφάσισε να το τυπώσει ως έγχρωμη φωτοτυπία, αντίτυπο της οποίας μπορούσαν να παίρνουν μαζί τους οι επισκέπτες της έκθεσής της.

11.10.08

'το δωμάτιο'

1. Από παντού πρέπει να φεύγω Χώρος ελευθερίας το μυστικό της συνάντησης κοίταζα γύρω κάτι άλλο φοβόμουν 2. Γιά να φτιάξουν κάτι μαζί πρέπει πρώτα να γνωριστούν Γιά να γνωριστούν πρέπει πρώτα να συναντηθούν (εκεί όπου μπορούν ν’ αποδράσουν –κάτω απ’ το παράθυρο– να ξαναχωρίσουν) [ο γάμος πάλλει κάτω από τον θάνατο] (Στα άβολα καθίσματα –δεν αντικρίζονται– αυτά που δε θέλω να γίνουν Η μέση του σώματος το κέντρο του σώματος είναι ευαίσθητο με την ακινησία κουράζεται) Να γράψουν ο ένας Πρέπει να υπάρχει ένας λόγος ή μιά αιτία (ή ένα αίνιγμα) πάνω στον άλλον τα δύο σώματα μέσα να βρω αυτό που πρέπει να λυθεί σε ένα τρίτο οι δύο σκέψεις μέσα στο ρεύμα του αέρα (πόρτα – παράθυρο) 3. Το φως γεννιέται μέσα στο δωμάτιο τόσο νερό όσο ένας πόνος εκεί που σταδιακή εγκατάλειψη ερχόντουσαν να φάνε αυτοί που έραβαν εκεί που ευχόντουσαν να φανεί αυτό που έθαβαν Μιά ηχηρή και μάταιη μονότονη γραμμή δεν υπάρχει σώμα, είναι μαύρος [κι εξακολουθεί την κατεβάζουν] Ζεύγος χαίρε – πάω να δω τον ίσκιο που απόγινες ζεύγος χαίρε – περιμένω το φως που φέρνεις/φεύγεις εγκλωβίστηκα εκεί στο τζάμι [λέω να την αφήσω] 4. Αυτός πέθανε μόνη της κατάφερε σιωπή επιθυμούσε μια ανυπόφορη κίνηση το βάρος ενός ολόκληρου άντρα Ο καλικάντζαρος της λέει ε γ ώ θα σου μάθω σχέδιο παιδί ε γ ώ θα σε μάθω να χορεύεις Θα γίνεις ξανά η γυναίκα αναρωτιόταν γυναίκα ήταν ίσως που δεν θυμάσαι πώς έγινες δεν θυμόταν από τι έπρεπε να σωθεί ξανά το κορίτσι που ντρεπόσουν να είσαι εκθαμβωτική Θα σε παντρευτώ επιβεβαίωση θα μου κάνεις παιδιά θα τα ταΐζεις Κάθε πρωί γραμμές και γράμματα δική της (μόνο) 5. Ακόμα και στο σκότος του Εσύ –ενός απευθύνσιμου Εσύ– συνεχίζει να υφίσταται η δυνατότητα να συναντήσει κανείς τον εαυτό του (Ανέκαθεν ανήκε στις ελπίδες του ποιήματος να μιλήσει και για το εντελώς Άλλο) δεν μπορώ να καταλάβω τι έρχεται πρώτο και τι ακολουθεί πώς προετοιμάζεται κανείς να πεθάνει αυτή η πορεία έχει αρχίσει να μην έχω φωνή και αυτό που θέλω να πω να μην υπάρχει 6. Ώρες τώρα σκεφτόμουν να αρχίσω Αυτός δεν είναι ο χώρος. Πουθενά δεν είναι ο χώρος Σε αυτόν τον ανάμεσα χώρο (ανάμεσα σε δύο στον αέρα και το νερό) χώρο απελευθέρωσης ελεύθερης αιώρησης (ανάμεσα στο σώμα και τη σκέψη εσένα και το Άλλο ανάμεσα στα δύο) in statu nascendi in statu moriendi (παύση της ανάσας) Να το θεμέλιο: δίχως χώμα Το ποίημα πατάει στον εαυτό του ο άνθρωπος το ίδιο πρέπει (ζωή, να περνάς από μέσα) να είναι ακόμα Η γλώσσα γίνεται μορφή παρόν Το ποίημα μοναχικό και καθ’ οδόν είναι ήδη μέσα στο μυστικό της συνάντησης 7. Η πέτρα γίνεται πούπουλο όταν ο αέρας γίνει νερό επιλέγω να μη διαλέξω Γράφτηκε γιά την εγκατάσταση ΛΛΗΛ / ΛΗΡ / ΛΥΡ, μιά συνεργασία με την Μαρία Κόντη, στα πλαίσια του “blind date #12” (Βιομηχανικός Χώρος, Κειριαδών και Σφηττιών, Αθήνα, Δεκέμβριος 2006). Προέκυψε μετά από αλλεπάλληλες συναντήσεις και συζητήσεις με την Μ.Κ.. Οι φράσεις με πλάγια είναι από κείμενά της. Στο δικό μου κείμενο ενσωματώνονται επίσης, παραφρασμένες ή αυτούσιες, φράσεις των: Μ.Κόντη, Στεφάν Μαλλαρμέ [μτφρ. Π.Ι.], Ρόμπερτ Μούζιλ [μτφρ. Κ.Σχινά], Πάουλ Τσέλαν [μτφρ. Γ.Σαγκριώτη], Πέγκυ Φήλαν [μτφρ. Μ.Κ.]. Το κείμενο παρουσιάστηκε χειρόγραφο, γραμμένο σε δύο πτυσσόμενα επτασέλιδα. Το κείμενό μου σε λευκό χαρτί γραφής, και, από πάνω του, τα σπαράγματα φράσεων από παλαιότερα κείμενα της Μ.Κ. (που εδώ μεταγράφονται με πλάγια στοιχεία), γραμμένα σε ρυζόχαρτο. [Οι δύο σελίδες με αρ. 4: αριστερά, το ρυζόχαρτο. Η σύνθεσή τους δίνει το τμήμα του κειμένου υπ' αρ. 4 πιό πάνω. Φαίνονται επίσης στο κέντρο της πιό κάτω φωτογραφίας.] Τα σπαράγματα αυτά, προερχόμενα από χωρία της Μ.Κ. που είχα ήδη σημειώσει, τα ιχνογράφησα ακριβώς στην θέση όπου βρίσκονταν στο αρχικό σώμα τους. Συνεπώς, η θέση τους σε σχέση με το 'από κάτω' κείμενο πάνω στο οποίο 'προβάλλονταν' ήταν τυχαία. Τα δύο επτασέλιδα ήσαν στερεωμένα στην μιά τους άκρη με ταινία, πάνω σε ένα μακρόστενο τραπέζι εργασίας που βρέθηκε στον χώρο, ώστε το ρυζόχαρτο να καλύπτει το χαρτί γραφής - μπορούσε ωστόσο κανείς και να το ανασηκώσει. Μπροστά στο τραπέζι, δύο σκαμνάκια επέτρεπαν σε δύο επισκέπτες να κάθονται εμπρός στο κείμενο. Επίσης, μια στοίβα από μικρές ταινίες χαρτιού φέρουσες την ορθογώνια σφραγίδα του έργου, 'ΛΛΗΛ/ΛΗΡ/ΛΥΡ', ήταν στην διάθεση των επισκεπτών, οι οποίοι έγραφαν ό,τι επιθυμούσαν. Καθώς κάθονταν, στο βάθος δεξιά έβλεπαν κρεμασμένο ένα έργο της Μ.Κ. [επιλεκτική ιχνογραφία με μπλε καρμπόν σε παλιό χαρτί από μεγεθυμένο αντίγραφο του πίνακα του Hans Holbein του Νεότερου, Προσωπογραφία άντρα 39 ετών], ενώ στο βάθος μπροστά, τρία σχέδια με καφέ κιμωλία πάνω στον τοίχο, επίσης έργο της Μ.Κ., που φτιάξαμε μαζί εξ ημισείας, υπό τις οδηγίες της.
[φωτ.: Π.Ι.]